टुहुराको सहारा बनिन् ७५ वर्षीया मन्तिदेवी

विराटनगर । मोरङको रतुवामाई नगरपालिकाकी ७५ वर्षीया एकल ज्येष्ठ नागरिक महिला मन्तिदेवी यादव टुहुरा नातिनीहरुको सहारा बनेकी छन् । जीवनको उत्तरार्द्धमा आफैं बेसहारा मन्तिदेवीले कठोर परिश्रम गर्दै छोरीहरुको नासोलाई सहारा दिनुका साथै भरणपोषण गरिरहेकी छन् ।

यो संघर्षमय कथा मोरङको रतुवामाई नगरपालिकाकी दुई नाबालिका र एकजना ज्येष्ठ एकल महिलाको हो । जो अभिभावक विहीन छन् । उनीहरु ठेलामा चटपटे बेचेर जीवनयापन गरिरहेका छन् । कथाकी मुलपात्र हुन् रतुवामाई नगरपालिकाकी मन्तिदेवी यादव । जीवनको उत्तरार्द्ध ७५ बर्षको उमेरमा मन्ति आफै बेसहारा छिन । ३ छोरीहरुकी आमा मन्तिका श्रीमान सिंहेश्वर यादवको ३५ वर्षअघि निधन भयो ।

उतिखेर उनको सुगा बजारमा १० धुर जग्गासहित घर र चिया पसल थियो । श्रीमान सिंहेश्वर पसल चलाएर ३ छोरी र श्रीमतीको पालनपोषण गर्दै आएका थिए । उनीहरुले जेठी छोरी विमलाको बिहेसमेत गराए । त्यसको केही वर्षपछि विरामीले थलिएका मन्तिका श्रीमानको उपचार अभावमा मृत्यु भयो । श्रीमानको मृत्युपछि दुई अविवाहित छोरीहरुको दायित्व मन्तिदेवी माथि आइपर्‍यो । 

मन्तिदेवी अभिभावक विहीन भएपछि ससुराको उपचारमा ऋण लागेको भन्दै ज्वाँईले भएको घरजग्गा समेत आफ्नो नाममा पारेपछि उनी बेघर भइन् । त्यसयताको २५ वर्षदेिख उनी सुगा बजार छाडेर इटहरामा कोठा भाडामा लिएर बस्दै आएकी छन् । मन्तिको वर्तमान झन् संघर्षमय र पीडादायी छ ।

मन्तिदेवीकी माइली छोरी बेचनी अपाङ्गता भएकी छन् । उनको विवाह भारतको मुजफ्फरपुरका एक युवकसँग भयो । केही समय घरज्वाईं बसेका युवक छोरीलाई गर्भवती बनाएर बेपत्ता भए ।

समयक्रम अघि बढ्दै जाँदा माइली छोरीबाट राधाको जन्म भयो । राधा ४ महिनाको हुँदै गर्दा बेचनीको पनि निधन भयो । छोरीको निधनपछि नातिनिको दायित्व पनि मन्तिदेवीमाथि नै आइपर्‍यो । यतिखेर राधा इटहराको सरस्वती माविमा कक्षा ६ मा अध्ययन गर्छिन् । उद्घोषसँग कुराकानी गर्दै राधाले भविष्यमा आफूलाई पढेर डाक्टर बन्ने इच्छा रहेको बताइन् । 

उनले आफ्नो जन्मदर्ता नरहेकाले विद्यालयका शिक्षकले जन्मदर्ता बनाउन भनिरहे पनि वडा कार्यालयले जन्मदर्ता नदिएको बताएकी छन् । बाबु बेपत्ता रहेकाले आफू कैंयौं पटक वडा कार्यालय धाउदा पनि वडा कार्यालयले जन्मदर्ता दिन नमानेको राधाको भनाइ छ ।  

राधा पढ्नमा मेधावी विद्यार्थी रहेको उनी अध्ययनरत इटहरास्थित सरस्वती माध्यमिक विद्यालयकी शिक्षिका सीता पौडेलले बताइन् । उनको जन्मदर्ता समेत नरहेको शिक्षिका पौडेलले बताएकी छन् । उनको विपन्नता र अवस्था हेरेर विद्यालयले कक्षा १ देखि पढाउँदै आए पनि जन्मदर्ता नरहेकाले कक्षा ८ पछिको पढाइमा समस्या हुनसक्ने उनले बताइन् । 

मन्तिदेवीकी कान्छी छोरी तारा पञ्जाबमा बस्छिन् । उनलाई पनि श्रीमानले छाडिदिएपछि सम्पर्कविहीन छिन् । ताराकी ७ बर्षीया छोरी पायल पनि हजुरआमा मन्तिसँगै बस्छिन् । उनी कक्षा ३ मा पढ्छिन् । हाल दुवै नातिनीहरु विद्यालयबाट बचेको समयमा हजुरआमालाई चटपटे बेच्न सघाउने गरेका छन् । 

सरकारबाट प्राप्त हुने ज्येष्ठ नागरिक भत्ता र चटपटेको ब्यापारबाट जेनतेन जीवन चलेको मन्तिदेवी बताउँछिन् । आफूलाई हेरिदिने कोही नभएको तथा कतै एकटुक्रा जग्गा समेत नरहे पनि आफूले हुर्काउँदै गरेको नातिनीहरुले नै भविष्यमा आफ्नो रेखदेख गर्ने मन्तीले बताएकी छन् ।