कोशी प्रदेशसभाको दोस्रो कार्यकाल : अस्थिरता र अलमलले सधैं बन्धक

विराटनगर । कोशी प्रदेशसभाको दोस्रो कार्यकाल सुरु भएको दुई वर्ष पूरा भइसकेको छ । यसबीचमा ६ वटा सरकार फेरिएका छन्, सभामुख नै दुईपटक चुनिइसकेका छन् । 

राजनीतिक रुपमा यति ‘गतिशील’ देखिने प्रदेशसभासँग भने नयाँ हुन् वा पुराना कोही सांसद सन्तुष्ट सुनिदैनन् । बरु सबैजसो सांसद र नेताहरू पहिलो कार्यकालकै प्रशंसामा रमाइरहेका भेटिन्छन् ।

कोशी प्रदेशका सभामुख अम्बरबहादुर विष्ट मंगलबार प्रदेशसभाको सातौं वार्षिकोत्सव कार्यक्रममा आफ्नो लिखित मन्तव्य वाचन गरिरहेका थिए । शिल्प र शैली मिलाएर लेखिएको उनको मन्तव्यको एउटा पंक्तिले प्रदेशसभाको कामबाट उनी आफै पनि सन्तुष्ट नरहेको प्रष्ट संकेत गर्दथ्यो । 

‘हामीले दोस्रो कार्यकालमा काम नगरेको त होइन प्रदेशको नाम राख्ने जटिल काम गर्यौं, १३ वटा विधेयक पारित गर्यौं’ सभामुख विष्टले ‘काम नगरेको त होइन’ भन्ने वाक्य प्रयोग गर्दैगर्दा ‘भनेजसरी काम गर्न नसकेको’ स्वीकार गरिरहेका थिए । 

सभामुख विष्ट मात्रै होइन, मुख्यमन्त्री हिक्मतकुमार कार्की आफै पनि प्रदेशसभा राम्रोसँग चल्न नसकेको विषयमा पटकपटक चिन्ता प्रकट गरिरहेकै हुन्छन् । 

भलै वार्षिकोत्सव कार्यक्रममा उनले यसअघि जस्तो खुलेर असन्तोष प्रकट गरेनन् । संसद्को प्रभावकारी सञ्चालनको साँचो सरकारसँगै हुने भएका कारण त्यसको अपजस आफूमाथि आइपर्ने भयले मुख्यमन्त्री कार्कीले मंगलबार जोगिएरै बोले । 

मुख्य विपक्षी नेकपा माओवादी केन्द्रका नेता इन्द्र आङ्बोले त पहिलो कार्यकालको तुलनामा दोस्रो कार्यकालमा सरकार र संसद् दुवैले लय नै समात्न नसकेको बताए भने सत्तारुढ कांग्रेसका प्रमुख सचेतक गोपाल तामाङले घुमाउरो भाषामा प्रदेशसभा प्रभावकारी हुन नसकेको उल्लेख गरे । 

सरकारदेखि सदनसम्म जिम्मेवारी लिएका प्रदेशका शीर्ष नेताहरू स्वयम् सन्तुष्ट नरहेको प्रदेशसभाको दोस्रो कार्यकालको दोस्रो वर्ष पूरा हुँदा अरु सांसदहरू झनै निराश छन् । 

२०७९ पुस १७ मा पहिलो बैठक बसेर सुरु भएको प्रदेशसभाको दोस्रो कार्यकालको हालसम्मको समय सांसदहरूकै भनाइमा बिर्सनलायक रहेको छ । 

‘प्रदेशसभा सत्ता दाउपेचको शिकार मात्रै बनिरह्यो, कहिल्यै राम्रोसँग चल्न सकेन’, अघिल्लो कार्यकालमा पनि सांसद रहेका एमालेकै एक सांसदले भने ‘पहिलो कार्यकालको तुलनामा दोस्रो कार्यकालले केही पनि गर्न सकेको छैन ।’ 

त्यसो त पहिलो कार्यकालले पाँच वर्षमा टुंग्याउन नसकेको प्रदेशको नामकरण यही प्रदेशसभाले टुंग्याएको हो । यद्यपि बिना छलफल नामकरण गरिएको भन्दै प्रदेशमा यसले दीर्घकालीन तनाव थोपरिदिएको छ ।

नामकरण बाहेक प्रदेशसभाको दोस्रो कार्यकालको बहुसंख्यक समय कि सरकार बनाउन र भत्काउनमा बितेको छ, कि बिदामा ।

‘सरकार बनाउने र भत्काउने उपक्रम पहिलो कार्यकालमा पनि थियो’, माओवादी नेता आङ्बोले थपे ‘तर, सरकार र सदन दुवै यति लयविहीन त्यसबेला थिएनन् । सरकार र विशेषतः मुख्यमन्त्रीको कार्यक्षमता अभावले नै प्रदेशमा यस्तो अवस्था आएको हो ।’ 

मुख्य विपक्षी नेता आङ्बोले भने जस्तै अहिले प्रदेशसभाको छैटौं अधिवेशन जारी छ । छैटौं अधिवेशनसम्म आइपुग्दा प्रदेशसभाका जम्मा ७६ वटा मात्रै बैठक सम्भव भएका छन् । जबकि पहिलो कार्यकालको पाँचौ अधिवेशनसम्ममै  १ सय ७० पटक बैठक बसेको थियो । 

दोस्रो कार्यकालको पहिलो अधिवेशन २०७९ पुस १७ देखि फागुन १७ सम्म चल्दा  १३ वटा बैठक भएको थियो भने  दोश्रो अधिवेशन २०८० जेठ १४ देखि जेठ ३१ सम्म चल्दा जम्मा ६ वटा मात्रै बैठक आयोजना भएको थियो । 

२०८० असार १४ देखि भदौ ६ सम्म चलेको तेस्रो अधिवेशनमा ५ वटा, चौथो अधिवेशन (२०८० असोज १७ देखि पुस २५सम्म) २३ वटा वटा बैठक भएको थियो ।  माघ ७ मा सुरु भएको छैटौं अधिवेशनमा हालसम्म ८ वटा बैठक सम्पन्न भएको प्रदेशसभा सचिवालयले जनाएको छ । 

दोस्रो कार्यकालमा जम्मा १३ वटा विधेयक मात्रै पारित गरेको प्रदेशसभाले झण्डै दुई वर्षपछि मात्रै संसदीय समितिको नेतृत्व चुनेको थियो । 

प्रदेशसभाको दोस्रो कार्यकाल सुरु भएयता कोशी सभाले ६ वटा सरकार बनाइसकेको छ । हिक्मतकुमार कार्कीलाई तीन पटक, उद्धव थापालाई दुई पटक मुख्यमन्त्री बनाएको सभाले केदार कार्कीलाई एकपटक मुख्यमन्त्री बनाएको छ । 

दोस्रो कार्यकालमा दुईजना सभामुख पाएको प्रदेशसभाले सभामुखदेखि सरकार बनाउने र हट्ने सवालमा पटकपटक अदालतको ढोका ढक्ढक्याउनुपरेको छ । सभामुख विष्टले यसलाई पनि उपलब्धिमै जोडेका छन् । 

‘यसले नजिरहरू बसाउने काम गरेको छ’, उनको भनाइ छ ‘यो पनि प्रदेशसभाको उपलब्धि हो ।’  

प्रदेशसभा राजनीतिक अस्थिरताको मारमा परेको भन्दै मुख्यमन्त्री कार्कीले यसअघि पनि पटकपटक अभिव्यक्ति दिंदै आएका छन् ।

एमाले र कांग्रेस मिलेर सरकार बनेपछि अस्थिरता अन्त्य भएकाले अब संसद् प्रभावी बन्ने उनको विश्वास छ । 

सत्तारुढ कांग्रेसका प्रमुख सचेतक गोपाल तामाङ  प्रदेशसभालाई प्रभावकारी बनाउन सबै दलहरू गम्भीर बन्नुपर्ने खाँचो औंल्याउँछन् । 

‘धेरै टाढा जानै पर्दैन, असोजमा गएको बाढीपहिरोबारे हामी माघमा मात्रै सदनमा छलफल गर्दै थियौं, यसले हाम्रो सुस्तता प्रष्ट पार्छ’ उनले थपे ‘सदनलाई प्रभावकारी तुल्याउने हो भने सदनलाई सधैंजसो सक्रिय तुल्याउने उपाय खोज्नुपर्छ । सत्ता सहयात्री हुनुको नाताले कांग्रेस त्यसमा लाग्नेछ ।’